Projects

Tiroid bezi ve hastalıkları

Son yıllarda ülkemizde tiroid rahatsızlıkları ile ilgili şikayetlerle sık karşılaşılmaktadır. Tiroid hastalıkları; tiroid bezinde büyüme (guatr) ya da tiroidin çalışmasındaki bozulmalar şeklinde (hipertiroidi ve hipotiroidi) görülmektedir.

Tiroid, boynun ön bölgesinde iki taraflı olarak yerleşmiş, kelebek şeklinde bir iç salgı bezidir. Salgıladığı hormonlarla (T3, T4) vücudumuzda birçok görevin yapılmasını sağlayan tiroid bezinin hastalıkları, pek çok organın çalışmasını da etkiler.

En sık görülen tiroid hastalıkları
Guatr
Tiroid bezinin büyümesine ‘guatr’ denilmektedir. Guatr çeşitli nedenlerle ortaya çıkmakla birlikte, özellikle iyot eksikliği başlıca neden olarak bilinmektedir. Ayrıca tiroid bezinin, iyot eksikliği haricinde büyüdüğü başka rahatsızlıklar da vardır (hashimato, graves hastalıkları gibi). Bunlar dışında sık rastlanan bir diğer grup ise nodüler guatrdır. Bu rahatsızlıkta, tiroid bezi içinde bir ya da birkaç tane nodül, tiroidin büyümesine sebep olmaktadır. Nadir olarak nodüller, tiroid kanserine de yol açabilmektedir.

Hipertroidi
Tiroid bezinin fazla tiroid hormonu üretmesi nedeniyle ortaya çıkar. Aşırı tiroid üretimiyle hızlanan metabolizma sonucu hastada çarpıntı, ritm bozuklukları, sinirlilik, kilo kaybı, uyku bozuklukları, aşırı tuvalete çıkma gibi belirtiler görülür.

Hipotroidi
Tiroid hormonunun az salgılanması nedeniyle ortaya çıkar. Bu durumda metabolizma yavaşladığı için hastada kilo alma, yorgunluk, uyku sorunları, depresyon, kabızlık ve kadınlarda ovülasyon (yumurtlama) bozukluğu şikayetlerinden bir ya da birkaçı görülmektedir.

Hashimoto hastalığı
Kişinin bağışıklık sisteminin neden olduğu bu tiroid hastalığı, aynı zamanda hipotiroidinin en sık sebeplerinden birisidir. Hastalık nedeni ile tiroid bezinden hormon üretimi azalmakta, bunu takiben tiroid bezi daha fazla hormon yapması için uyarılmaktadır. Bu da tiroid bezinin büyümesine yol açmaktadır. Hashimoto hastalığı, 20-40 yaş arası kadınlarda daha sık görülmektedir.

Graves hastalığı
Hashimoto gibi vücudun kendi bağışıklık sistemiyle (otoimmün sistemle) ilgili olan bu rahatsızlık da, hipertiroidinin gelişmesinin en sık sebeplerinden biridir. Hastalıkta tiroid hücrelerine karşı oluşan antikorlar, tiroid bezini aşırı hormon yapması için uyarmaktadır. Bu da yine tiroid bezinin büyümesine yol açar.

Tedavi

Tiroid hastalıkları metabolizmayı etkilediği için birçok hastalıkla karıştırılmaktadır. Kimi zaman çarpıntı şikayetiyle kalp uzmanına başvuran ya da depresyon nedeniyle tedavi alan bir hastanın bu yakınmalarının altında tiroid hastalıkları yatabilmektedir. Tanı için hastanın şikayetlerinin iyi dinlenmesi, kanda hormon değerlerinin (T3,T4, TSH) ölçülmesi, muayene ve ultrasonografi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Kanser şüphesi taşıyan nodüllerde ise tanı için ‘ince iğne aspirasyon biyopsisi’ kullanılmaktadır. Tiroid rahatsızlığı tanısı alan bir hastaya, hastalığın cinsine göre üç tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Bu tedaviler; ‘ilaç tedavisi’ (vücudun üretmediği tiroid hormonları dışarıdan verilir), halk arasında ‘atom tedavisi’ olarak da bilinen ‘radyoaktif iyot tedavisi’ ve ‘cerrahi tedavi’ olarak planlanmaktadır.